Adolf Schruth

Założyciel badań nad historią miasta Radebeul

Reformacja w Radebeul

Adolf Schruth jest bez wątpienia jednym z najważniejszych przedstawicieli lokalnych historyków w regionie Elbland w latach dwudziestych XX wieku. Urodzony 11 lutego 1872 r. w Dreźnie jako syn kupca Theodora Schrutha i jego żony Anny Johanne, początkowo zajmował się zegarmistrzostwem. Później pracował jako redaktor lokalnego magazynu historycznego "Die Elbaue" i objął stanowisko redaktora Kötzschenbrodaer Generalanzeiger. Już wtedy archiwum stanowiło podstawę lokalnej pracy historycznej, więc napisał kroniki zachodnich gmin Lößnitz, takich jak Kötzschenbroda, Naundorf, Niederlößnitz i Zitzschewig, w oparciu o materiały archiwalne w Głównym Archiwum Państwowym w Dreźnie. Następnie w 1941 r. został mianowany honorowym kronikarzem miasta, w którym w latach 1942-1944 spisywał codzienne kroniki Radebeul. Adolf Schruth zmarł 10 października 1946 r. i na zawsze opuścił swoją ukochaną dolinę Łaby.

Schruth był jednym z pierwszych lokalnych historyków, którzy przyjęli podejście historyczno-krytyczne, naukowo analizując archiwa i kompilując swoje prace na temat historii miasta zgodnie ze standardami weryfikowalności.

Jednym z jego wielu tematów była reformacja w Kötzschenbroda. Pisze on, co następuje o latach otaczających zmianę wiary:

Panujący książę Brodaty był surowym katolikiem i " raczej popadłby w nędzę ze swoją żoną, niż pozwoliłby poddanemu na najmniejsze odstępstwo od katolickiej doktryny". Nowe wyznanie mogło rozprzestrzeniać się dopiero od kwietnia 1539 roku za sprawą zwolennika Lutra i następcy księcia Heinricha. Pierwsze protestanckie nabożeństwo odbyło się w Dreźnie w czerwcu. Ponieważ jednak pastor w Kötzschenbroda nie był przygotowany na przyjęcie luterańskiego wyznania, musiał opuścić urząd i ustąpić miejsca nowemu pastorowi Veitowi Hammerowi, który znacząco zmienił parafię Kötzschenbroda. Zachowane zapisy wizytacji, które były zarządzane w regularnych odstępach czasu przez władcę Saksonii, dostarczają informacji na ten temat. Kaditz jako pierwszy stał się niezależną parafią, oddzieloną od Kötzschenbroda. W obrębie Kötzschenbroda, właściwego obszaru parafialnego, powstały nowe osady rolnicze wokół dzisiejszej Vorwerkstraße i Fürstenhain. Ponadto suweren niedawno przejął prawo do obsadzania stanowisk duchownych (Kollatur). Jednak pierwsze lata po reformacji początkowo przyniosły Kötzschenbroda trudności i smutek, ponieważ wydaje się, że została splądrowana podczas wojny szmalkaldzkiej (1564-1547). Po 20 latach urzędowania Veit Hammer został zastąpiony przez Hieronima Gresera, który opuścił stanowisko po zaledwie 4 latach i został zastąpiony przez Sebastiana Fröhlicha. Pod jego kierownictwem wybudowano m.in. cmentarz Gottesacker. Zbudowano również nową szkołę, z dyrektorem Peterem Schwegerem, który był pieszczotliwie nazywany Schwegerchen. W 1580 r. uchwalono reformę szkolnictwa, która przewidywała, że młodzi ludzie powinni uczyć się nie tylko katechizmu, modlitw i hymnów luterańskich, ale także czytania i pisania. Jak dotąd nie istniało jeszcze kształcenie w zawodzie nauczyciela; w większości przypadków własny zawód był wykonywany równolegle z nauczaniem.

Jednak wezwanie, zwłaszcza nowego wyznania kościelnego, czasami nie było wystarczająco głośne, więc trzeba było nakładać grzywny za nieuczęszczanie do kościoła. Ponadto często zdarzało się, że chłopi wypili wcześniej zbyt dużo piwa - przychodzili do kościoła pijani. To również musiało zostać powstrzymane przez patrolującą straż dzienną.

W 1598 r. straszliwy pożar zniszczył kościół, ale na szczęście został on odbudowany - również z pomocą darowizn.

Stopniowo jednak nowe wyznanie protestancko-luterańskie było w stanie się umocnić, a od 1892 r. Radebeul jest domem dla Kościoła Lutra, nazwanego na cześć reformatora.

Maren Gündel (Archiwum Miejskie)

(1) Adolf Schruth: Kronika Kötzschenbroda (część I)

(2) Akta archiwum miejskiego w Radebeul str. 16-35

(3) Stadtlexikon Radebeul - Historisches Handbuch für die Lößnitz, opublikowany przez archiwum miejskie Radebeul w 2006 r.